Czym jest pamięć RAM i do czego służy?

Czym jest pamięć RAM i do czego służy? Jednym z najważniejszych elementów decydujących o tym, jak twój komputer, smartfon lub tablet działa jest RAM. Potocznie nazywany pamięcią operacyjną komputera, jest kluczowy dla codziennego optymalnego działania systemu. Oto prosty, podstawowy przewodnik po zastosowaniu RAM-u w komputerach.

Czym jest pamięć RAM?

RAM to skrót od pełnej angielskiej nazwy “Random Access Memory”. Na język polski tłumaczy się to wyrażenie często jako “pamięć swobodnego dostępu”.

Pamięć RAM służy do krótkotrwałego przechowywania informacji w danym momencie aktywnie używanych przez komputer. Celem takiego działania jest szybkie uzyskanie dostępu do nich, w czym RAM współdziała z procesorem, skrótowo nazywanym z angielskiego CPU od “Central Processing Unit”. Procesor można obrazowo nazwać “mózgiem” komputera. Gdy wyszukujesz informacji w internecie, edytujesz dokument lub ładujesz aplikację na swoim komputerze, to dajesz temu “mózgowi” dostęp do danych właśnie za pomocą pamięci RAM.

Do czego służy RAM?

Dlaczego zastosowanie RAM w komputerach jest takie ważne? Ponieważ znacząco przyspiesza działanie urządzenia i pozwala nam szybciej sięgać po dane, których potrzebujemy. O ile twarde dyski są rozwiązaniami odpowiednimi do przechowywania dużych zbiorów danych, to same w sobie działają zdecydowanie wolniej od procesorów, więc nie nadawałyby się do bezpośredniej współpracy z nimi. Do tego, by szybciej dotrzeć do konkretnych danych umieszczonych na dysku procesor potrzebuje więc swoistego “pośrednika”. Takim pośrednikiem jest właśnie pamięć RAM.

Jeszcze zanim RAM pojawił się w komputerach, pierwsze maszyny tego typu korzystały z zapisu taśmowego. Nieco upraszczając – była to technika, w której wszystkie informacje zapisywane były na specjalnej taśmie po kolei. Nie istniała wtedy możliwość docierania do późniejszego fragmentu zapisu w inny sposób, niż przechodząc najpierw przez etapy wcześniejsze. Było to więc rozwiązanie dość czasochłonne, a kto pamięta przewijanie kaset magnetofonowych czy VHS, ten mniej więcej wie, o czym mowa.

Dopiero pamięć RAM zrewolucjonizowała dostęp do danych zapisanych na dysku komputera. Dzięki niej w każdej chwili możemy przenieść się w interesujące nas miejsce i wybrać akurat te informacje, które są nam potrzebne w tej chwili. RAM to więc taka pamięć, w której umieszczane są przez system operacyjny wszystkie informacje w danym momencie potrzebne procesorowi do działania, którego od niego oczekujemy. Działa wtedy, gdy jakaś operacja jest przez procesor wykonywana, stąd ten rodzaj pamięci nazywa się często “operacyjną”, choć nazwa nie jest w pełni precyzyjna, bo w praktyce istnieją różne rodzaje pamięci operacyjnej. W każdym razie, RAM to pamięć chwilowa, bo uruchamia się ją w momencie startowania systemu czy każdej kolejnej aplikacji, a gdy tylko dany program zamykamy, to pobrane przez system informacje z niej znikają, robiąc miejsce dla kolejnych, niezbędnych do wykonywania danej operacji.

To właśnie dzięki pamięci RAM możemy mieć jednocześnie otwartych wiele programów i aplikacji, a także stron internetowych i nie spowalnia to znacząco działania komputera, przynajmniej dopóki nie zbliżamy się do górnej granicy, którą wyznacza całkowita pojemność RAM w naszym urządzeniu.

Widać więc wyraźnie, że pamięć RAM różni się znacząco od pamięci dysku twardego. Działa tylko wtedy, gdy komputer jest włączony i przechowuje informacje, które w konkretnej chwili są potrzebne do wykonania działania. Trudno sobie wyobrazić, by z dyskiem twardym było podobnie, bo wówczas wszystkie pliki tracilibyśmy z niego z każdym wyłączeniem komputera czy wręcz w chwili, gdy przestawali byśmy ich używać. Oba rodzaje pamięci jednak bardzo dobrze się uzupełniają i w ten sposób pozwalają szybko uzyskiwać dostęp do zapisanych na naszym twardym dysku dokumentów, zdjęć, piosenek, filmów i innych plików.

Gdzie znaleźć pamięć RAM?

Pamięć RAM znajdziesz przy płycie głównej komputera. Moduły RAM są zainstalowane w czymś, co nazywa się DIMM (skrót od angielskiego “Dual Inline Memory Module”) – to właśnie standard modułów RAM-u. Użytkownicy komputerów stacjonarnych znajdą je bardzo łatwo ze specjalnymi slotami, które pozwalają dołożyć kolejne moduły (potocznie: kości) pamięci RAM, gdy jest to potrzebne.

Mówi się często, że im więcej RAM w komputerze, tym lepiej. Generalnie jest to prawda, bo zwiększenie RAM-u oznacza, że więcej operacji komputer może wykonywać jednocześnie, zachowując odpowiednio wysoką wydajność. Wielu współczesnych użytkowników komputerów pamięta jeszcze stare, nie tak dobre czasy, gdy pojemność pamięci RAM liczono w megabajtach (MB). Obecne komputery oferują pamięć już w gigabajtach (GB).

Trzeba jednak pamiętać, że istnieje górna granica dopuszczalnej pamięci RAM, z którą może sobie poradzić dane urządzenie. Informacje na ten temat znajdują się najczęściej w instrukcji płyty głównej. O ile w przypadku komputerów stacjonarnych można znacząco “doładować” swoją pamięć RAM kolejnymi modułami, to mobilnym urządzeniom zbyt dużo RAM-u może zaszkodzić.